Vinur minn, furstinn

Nóvelettan Vinur minn, furstinn eftir Maxim Gorki kom fyrst út á íslensku árið 1934 í frábærri þýðingu Jóns Pálssonar frá Hlíð. Er þetta táknræn saga sem sögð er í fyrstu persónu og segir sögu tveggja manna sem ferðast saman um tíma.  Ef grannt er skoðað má yfirfæra samskipti þessara manna, það hvernig þeir líta tilveruna í kringum sig ólíkum augum, sem núningspunkt heilla stétta og þá pólitísku gerjun sem átti sér stað í umhverfinu á þessum tíma. Er þetta ein af perlum heimsbókmenntanna.  Maxim Gorki eða Alexei Maximovich Peshkov (1868-1936) var rússneskur rithöfundur sem talinn er einn af upphafsmönnum þjóðfélagslegs raunsæis í bókmenntum. Var hann mikill umbótasinni og trúði á sósíalismann sem leið út úr þeim ógöngum sem rússneska þjóðin var komin í fyrir byltingu. Hann var af alþýðufólki kominn og í stéttskiptu samfélagi gamla keisaraveldisins áttu höfundar úr neðstu lögum samfélagsins afar erfitt uppdráttar, en hans tæri ritstíll og óvenju næm tilfinning fyrir umhverfinu sem hann náði að endurspegla í sögum sínum gerði það að verkum að menn fóru snemma að veita honum athygli. Var hann fimm sinnum tilnefndur til Nóbelsverðlaunanna í bókmenntum en hlaut þau þó aldrei. Ingólfur B. Kristjánsson les.